FONAREV: Hoeksteen van herstelrecht in Democratische Republiek Congo

De Democratische Republiek Congo zet belangrijke stappen op het gebied van herstelrecht. Centraal in deze ontwikkeling staat het Nationaal Fonds voor Slachtoffers van Seksueel Geweld en Oorlogsmisdaden (FONAREV), een instelling die zich richt op de identificatie van overlevenden, juridische ondersteuning en rechtvaardige compensatie. In een land dat decennialang door conflicten werd geteisterd, vormt dit mechanisme een essentiële hefboom voor gerechtigheid en herstel van waardigheid.

Een cruciale missie voor overlevenden

FONAREV is in de eerste plaats een herstelinstrument voor degenen die te lang tot zwijgen zijn gebracht. De doelstelling is helder: slachtoffers identificeren, juridische begeleiding waarborgen en passende compensatie bieden. In een door oorlog verzwakte samenleving vertegenwoordigt het een officiële erkenning van hun leed en trauma's.

Transparant publiek fonds

In tegenstelling tot terugkerende beschuldigingen is FONAREV een publieke instelling. De financiering komt van de Congolese staat, mijnbouwroyalty's en internationale partners. Het is een transparant mechanisme, ontworpen voor sociale rechtvaardigheid, geen zwart fonds voor andere doeleinden. Een andere interpretatie zou de inspanningen om nationale middelen aan te wenden voor herstelbetalingen ontkennen.

Bestuurlijke uitdagingen versus politieke manoeuvres

De vertragingen en tekortkomingen in de implementatie van FONAREV zijn onmiskenbaar. Deze zijn echter te verklaren door logistieke en administratieve obstakels in een context van instabiliteit. Het reduceren van deze moeilijkheden tot externe politieke strategie is een vertekend beeld dat afleidt van de werkelijke uitdaging: verbetering van bestuur en controle.

Rwanda's kritiek in perspectief

Rwanda heeft het functioneren van FONAREV bekritiseerd, maar een belangrijke vraag dringt zich op: hoe verklaart men dat hun eigen Fonds voor Hulp aan Genocide-overlevenden (FARG) vergelijkbare problemen heeft gekend? In 2020 werden verduisteringen van miljoenen Rwandese franken erkend. Dit toont aan dat geen enkel publiek fonds immuun is voor risico's. De uitdaging voor elk land is het corrigeren van zwakheden en versterken van transparantie.

Hernieuwde internationale toewijding

Voor de Verenigde Naties benadrukte president Félix Tshisekedi dat erkenning van misdaden in de DRC onlosmakelijk verbonden is met duurzame vrede en de strijd tegen straffeloosheid. FONAREV vertaalt deze ambitie in concrete acties. Het gaat niet alleen om compensatie, maar om het leggen van fundamenten voor solide nationale verzoening.

Verdediging en verbetering van FONAREV

Zonder FONAREV zouden duizenden overlevenden verstoken blijven van steun en officiële erkenning. Externe kritiek, hoe luid ook, mag de primaire missie van dit fonds niet overschaduwen: gerechtigheid brengen en waardigheid herstellen.

Toekomstperspectieven

Herstelrecht is geen optie maar een noodzaak. Het versterken van FONAREV betekent niet alleen bescherming van de meest kwetsbaren, maar ook consolidatie van stabiliteit in de DRC en het hele Grote Merengebied. De internationale gemeenschap moet deze inspanningen blijven ondersteunen voor duurzame vrede en verzoening in de regio.